Kadim medeniyetin izinde, eğitimler, kültür-sanat faâliyetleri ve sosyal sorumluluk projeleri düzenleyen İnsan ve İrfan Vakfı, geçmişle bugünü buluşturan bir köprü vazîfesi görüyor. Tasavvuf kültürünün korunarak yaşatılması adına yaptığı çalışmalara bu defa da Kasımpaşa Mevlevîhânesi’nde devam etmeye hazırlanıyor. İstanbul’da açılan üçüncü Mevlevîhâne olma özelliğine sahip olan Kasımpaşa Mevlevîhânesi, kurulduğu tarihten îtibâren üç yüz sene boyunca Osmanlı medeniyetine insan yetiştiren irfan ocakları arasında yer aldı. Bugün de tıpkı eskiden olduğu gibi tasavvuf, eğitim ve sanatın birlikteliğiyle medeniyetimizi inşâ edecek “insan”ın yetişmesi için hizmet etmek üzere gün sayıyor.
KASIMPAŞA MEVLEVÎHÂNESİ’NİN DÜNÜ
17. Yüzyılın Mirası
1620’li yıllarda Fırıncızâde Şeyh Sırrı Abdi Dede’nin gayretleriyle inşa edilen Kasımpaşa Mevlevîhânesi, Galata ve Yenikapı Mevlevîhânelerinden sonra İstanbul’da açılan üçüncü Mevlevîhâne olma özelliğini taşıyor. 1731 yılında ilk kez kapsamlı bir tâmîrat geçiren Kasımpaşa Mevlevîhânesi, 1796’da III. Selim, 1835’te ise II. Mahmud himâyesinde tekrar inşâ edilir. Kurulduğu târihten tekkelerin kapatıldığı 1925 senesine kadar üç yüz sene boyunca faâliyet gösterir.
Evliya Çelebi’nin Rüyâsı
Büyük Türk seyyahı Evliya Çelebi, “Şefaat ya Resulallah!” yerine “Seyahat ya Resulallah!” diyerek Peygamber Efendimiz’in (sav) tebessüm ve duâsına mazhar olduğu bir rüyâ görür. İşte bu rüyâ, dünyaca tanınan Seyahatnâme’nin başlangıç noktası olur. Evliya Çelebi’nin bu rüyâyı tabir ettirdiği zat, Kasımpaşa Mevlevîhânesi Şeyhi Abdullah Dede’dir. Bu sebeple Evliya Çelebi’nin seyahatleri, bir ayağı Kasımpaşa Mevlevîhânesi’nde diğer ayağı üç kıtayı gezecek şekilde çark eden Mevlevî semâsına benzetilmiştir.
Kasımpaşa Mevlevîhânesi’den Sîmâlar
Hüseyin Vassaf’ın “Bir altın kafestir.” diyerek tasvir ettiği Kasımpaşa Mevlevîhânesi’nde isbat-ı vücud ederek gök kubbede hoş sedâ bırakan önemli zatlardan birkaçı:
Hz. Pir Mevlânâ Celâleddîn Rûmî'nin aşk, insan, ahlâk ve irfan anlayışıyla Kasımpaşa Mevlevîhânesi’nde daha ismini anmadığımız pek çok zat yetişti.
KASIMPAŞA MEVLEVÎHÂNESİ’NİN BUGÜNÜ
Kandiller Tekrar Uyanıyor
1925’ten sonra kimsesiz kalan ve metruk hâle gelen Kasımpaşa Mevlevîhânesi, 1976 yılında tamamen yanarak kül olur. Bugün küllerinden yeniden doğan Kasımpaşa Mevlevîhânesi, İnsan ve İrfan Vakfı bünyesinde aslına rücû ediyor. Tıpkı eski günlerindeki gibi tasavvuf, eğitim ve sanattan meydana gelen sacayağı üzerinde medeniyetimizi inşâ edecek “insan”ın yetişmesi gâyesiyle hizmet etmek üzere gün sayıyor.
Mekânın Ruhuna Uygun Etkinlikler
Medeniyetlerin ayakta durması güçlü müesseseleriyle mümkündür. Müesseselerin yanı sıra bu mekânlardan neşet eden usul ve erkânın kendine has tavrıyla yaşatılması da hayâtî bir önem arz etmektedir. İnsan ve İrfan Vakfı, Mevlevîhâne’nin mânevî atmosferine uygun şekilde icrâ edeceği programlar, eğitimler, kültür ve sanat faâliyetleriyle bu hassasiyeti gözetiyor. Bu güzelliklerin daha iyi bir noktaya taşınması ve insanımızla buluşmasına gayret ederek yeni projeler hayata geçirmek üzere bu sahada örnek bir işleyiş ortaya koymayı hedefliyor.
Mesnevîhanlık Geleneğine Uygun Dersler
Üç asır boyunca mümtaz şahsiyetler yetiştiren Kasımpaşa Mevlevîhânesi’nde Mevlevî medeniyetini detaylı bir şekilde tanımaya yönelik özel programlar ve kişisel eğitimler yer alacak. Mesnevîhanlık geleneğine uygun olarak düzenlenecek Mesnevî dersleri ile Mevlevîlik, Mevlevî mukâbelesi ve edebine dair konferans, panel ve sempozyum gibi kapsamlı programlar da icrâ edilecek.
Kültürel Mirasımız, Geleneksel Sanatlarımız
Medeniyetler eserleriyle yaşar, bu eserler toplumsal hayata temas etmeleriyle anlam bulur ve etki alanlarını genişletir. İnsan ve İrfan Vakfı, medeniyetimizden mîras kalan güzelliklerin korunması ve ihyâsı için çalışmalarını titizlikle sürdürüyor. Bu minvalde Kasımpaşa Mevlevîhânesi’ni, icrâ edeceği geleneksel sanat faaliyetleriyle halkla irtibatlı ve aynı zamanda seçkin eserlerin üretildiği, sanatın kalbinin attığı bir merkeze dönüştürmeyi amaçlıyor.
Lisan, İnsan İnşâ Eder
Kasımpaşa Mevlevîhânesi’nin eğitim müfredatında yüzyıllar boyunca İslâm medeniyetinin inşâsı ve ihyâsı için uğraşmış muazzam bir devletin pek çok kaynaktan beslenerek tekâmül ettirdiği dili, Osmanlı Türkçesi’ni öğrenmeye yönelik dersler de yer alacak. Ayrıca Farsça dersleri, divan okuma atölyeleri ve kadim eserlerin anlaşılmasına yönelik geliştirilecek yazılım programları ile insanımız medeniyetimizin ilim pınarlarıyla buluşturulacak.
Nitelikli Sanatçılar Yetiştirmek
İnsan ve İrfan Vakfı ile Beyoğlu Mustafa Kandıralı Güzel Sanatlar Lisesi arasında İstanbul Valiliği, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Beyoğlu Belediyesi’nin himâyeleri ve iştirâkîyle imzalanan eğitim protokolü kapsamında 2021 yılından bu yana öğrencilere burs ve eğitim desteği veriliyor. Kasımpaşa Mevlevîhânesi’nin tekrar hayata kavuşmasıyla gençlerimize yönelik faâliyetlerin kapsamı genişletilecek.
Medeniyetimize ait ve şahsiyet terbiyesini esas alan bir eğitim metodu olan meşk usulüyle, Türk mûsıkîsi alanında da eğitimler verilecek. Türk mûsıkîsinin kıymetli temsilcileriyle öğrencilerin kültürel gezi ve aktiviteler kapsamında bir araya gelmesi ve geçmişte olduğu gibi bugün de bu kadim mekânda toplumsal ahlakın gelişimine katkı sunacak güzide sanatçıların yetiştirilmesi hedefleniyor.
Semâ Mukâbelesi
Kasımpaşa Mevlevîhânesi bugün, tasavvufun başlık olarak gösterilip altının boşaltıldığı bir dönemde, aslına ve ruhuna uygun, tasavvufun meydan terbiyesiyle birebir örtüşen icrâların gerçekleştirileceği örnek bir merkez olarak tasarlandı. Mevlevîhâne, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığının hayata geçirdiği Türkiye’nin en kapsamlı festivali olan Türkiye Kültür Yolu Festivali dâhilindeki özel etkinliklerle Tasavvuf, İrfan ve Meydan Meşkleri Topluluğu tarafından düzenlenecek semâ ayini ve meşk programlarına da ev sahipliği yapacak.
Nefes Alınacak Bir Mekân
Kütüphane hizmetleri ve bu kapsamda tertip edilecek eğitim ve özel derslerle Mevlevî medeniyetinin korunmasına katkı sağlanacak. Kasımpaşa Mevlevîhânesi klasik sanat atölyeleri, edebiyat, târih ve tasavvuf alanlarındaki eğitimler, Kur’an-ı Kerim ve Siyer-i Nebî okumaları, uzaktan dersler, kişisel gelişim programları, aile ve çocuk terbiyesine yönelik eğitimler, üniversiteler ve diğer STK’larla gerçekleştirilecek ortak çalışmalar ve sertifika programları ile çevreyi dönüştüren ve bu anlamda örnek teşkil eden bir muhit olarak planlandı. Üniversite öğrencilerinin, münevverlerin ve geçmişimizi bugüne taşıyan mümtaz şahsiyetlerin buluşma noktası olarak Kasımpaşa Mevlevîhânesi, sadece Kasımpaşa’nın değil İstanbul’un önemli bir eğitim ve kültür merkezi olacak. Ayrıca İstanbul’un ve medeniyetimizin tanıtımı noktasında turistik faâliyetler için de önemli bir destinasyon hâline gelecek.